اختصاصی آگاه پرس- در ادامه سلسله یادداشت‌های «سواد بورسی»، در این یادداشت به بررسی «رکود اقتصادی و اثرات آن» می‌پردازیم.
رکود اقتصادی به دنبال کاهش رشد تولید ناخالص داخلی ایجاد می‌شود و پیامدهای بسیاری بر اقتصاد جامعه دارد. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت هر اقتصادی که در دو دوره سه ماهه رشدی منفی تجربه کند، دچار رکورد شده است. شرایط رکود اقتصادی مجموعه‌ای از عواملی است که به صورت هم‌زمان موجب رشد منفی در جامعه شده‌اند.
عوامل مختلفی ممکن است موجبات رکود اقتصادی را فراهم کند، اما ۱۲ علت عمده برای رکود وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
۱-عدم توازن عرضه و تقاضا
زمانی که بین کالاها و خدمات مورد نیاز افراد در جامعه و امکانات موجود ناسازگاری وجود داشته باشد، شرایطی فراهم می‌شود که بستر رکود است.
۲-بی‌اعتمادی به اقتصاد و سرمایه‌گذاری
زمانی که مصرف‌کنندگان اعتمادی به اقتصاد کشور ندارند و کالای تولید شده در اقتصاد داخلی را نمی‌خرند، تقاضا کاهش می‌یابد و به دنبال آن تولید کم و کمتر می‌شود.
۳-وام در دوران رونق اقتصادی
افزایش بیش از حد در اعتبارات و اعتای وام به قرض‌گیرندگان پرخطر، ریسک را در زمینه مالی افزایش می‌دهد. به علاوه موجب تشکیل حباب قیمتی هم می‌شود.
۴-بی‌اعتمادی به بازار سرمایه و سقوط بازار سهام
وضعیت بازار سهام تا حد زیادی بازتابی از وضعیت اقتصادی کشور است. با سقوط بازار سهام می‌تواند زنگ خطری در مورد رکود اقتصادی در آینده باشد.
۵-نوسان نرخ بهره
نرخ بهره، هزینه دریافت بدهی است که افراد یا سازمان‌ها ملزم به پرداخت آن هستند. نرخ بهره و نوسانات آن نیز می‌تواند از عوامل گسترش رکود در اقتصاد کشور باشد.
۶-هیجانات و احساسات
در زمان رونق اقتصاد هیجاناتی در بازار وجود دارد که می‌تواند سوگیری ذهنی مصرف‌کنندگان، سرمایه‌گذاران و … را تحت تاثیر قرار دهد. این مسئله هم می‌تواند نقشی موثر در آغاز یا گسترش رکود در اقتصاد جامعه باشد
۷-شوک‌های اقتصادی
برخی از نظریه‌پردازان اقتصادی بر این عقیده‌اند که رکود می‌تواند نتیجه شوک‌هایی در وضعیت اقتصادی باشد و بر مسائل مختلفی اثر بگذارد.
۸-سیاست‌های جلوگیری از رکود
سیاست‌هایی که برای جلوگیری از رکود در جامعه اعمال می‌شود، می‌تواند اثری معکوس داشته باشد و در مقابل رکود را گسترش دهد.
۹-کاهش تولید
کاهش تولید در یک اقتصاد و پیامدهایی که به دنبال آن می آید می تواند زمینه‌ای برای رکود باشد. در پی کاهش تولید و پیامدهای آن، بازار سرمایه نیز ممکن است دچار نوسان شود.
۱۰-تحریم‌های اقتصادی
مسئله‌ای که این روزها اثری مضاعف بر وضع اقتصادی دارد، تحریم‌هایی است که علیه کشور اعمال شده است. آثار وضعی تحریم از مهمترین عوامل ایجاد رکود اقتصادی در سال‌های اخیر بوده است.
۱۱-نوسان نرخ ارز
از دیگر دلایل مهم بر گسترش رکود اقتصادی در جامعه، نوسان و عدم ثبات نرخ ارز است. نوسانات نرخ ارز اطمینان در بازار را از بین می‌برد و این مسئله موجب تشدید رکود اقتصادی می‌شود.
۱۲-متغیرهای اقتصاد جهانی
اقتصاد به عنوان یک مسئله جهانی از عوامل و متغیرهای بین‌المللی اثر می‌پذیرد. به همین علت متغیرهای جهانی هم بر رکود اقتصادی اثرگذارند.
در هر رکود اقتصادی، کارشناسان تجربیات جدیدی در این باره کسب می‌کنند. این تجارب و داده‌های مربوط به رکودهای گذشته را می‌توان در پیش‌بینی و چاره‌اندیشی رکودهای آینده به کار گرفت.
